Zoekresultaten

Afgelopen zondag trokken duizenden mensen een rode lijn door Den Haag – niet om te scheiden, maar om te verbinden. Een krachtige stroom van betrokkenheid, gedragen door hoop en vastberadenheid: voor vrede, rechtvaardigheid en medemenselijkheid. Wat me opviel in de gesprekken langs die lijn, was hoe vaak het woord ‘liefde’ viel. Liefde, niet als abstract ideaal, maar als praktische oproep: Menselijkheid maak je samen . Die oproep raakt aan iets fundamenteels – en ongemakkelijks. Machteloosheid, boosheid en verdriet over de verschrikkingen in Gaza borrelen onder de oppervlakte van ons dagelijks bestaan. Terwijl we hier beleid maken, bezig zijn nationale crises te benoemen of burgerbrieven beantwoorden, voltrekt zich elders een humanitaire ramp. En toch… gaan we door. Alsof het twee werelden zijn. Maar dat zijn het niet. Ruimte maken voor medemenselijkheid betekent: vertragen waar het schuurt. Het vraagt dat we, juist in de complexiteit van beleid en uitvoering, durven vragen: Wat betekent menselijkheid hier? Wie wordt er niet gehoord? Welke grenzen trek ik, en waarom? Het actief onderhouden van je moreel kompas is essentieel, zeker voor wie werkt in de publieke dienst. Het vormt het fundament onder professioneel vakmanschap. Historisch onderzoek laat zien dat ‘gewoon je werk doen’ geen neutrale houding is. In zijn proefschrift “Een kwestie van uitvoering”  onderzoekt Jeroen Kemperman hoe bestuurders en ambtenaren tijdens de Duitse bezetting keuzes maakten binnen complexe omstandigheden. Zijn analyse onderstreept dat iedere beslissing – ook ogenschijnlijk routinematige – morele betekenis heeft. Hannah Arendt wees daar eerder al op: het kwaad voltrekt zich vaak via redelijke, loyale mensen die hun moreel kompas niet bewust inzetten. Juist daarom is reflectie en moreel bewustzijn onmisbaar in beleid en uitvoering. Dat is geen makkelijke of luchtige spiegel. Toch is het die spiegel die we vandaag nodig hebben. Door erin te kijken, leren we dat beleid en uitvoering niet waardevrij zijn. Tussen regels en processen moeten we ruimte houden – maken – voor medemenselijkheid. Voor het gesprek waarin geen van de belangen vanzelfsprekend is. Waar machteloosheid niet afglijdt in onverschilligheid, maar waar het uitgangspunt blijft: we doen ertoe, voor elkaar . In mijn werk als gespreksbegeleider zie ik dagelijks hoe ingewikkeld het is om de juiste afwegingen te maken tussen belangen, plichten en rechten. Daarbij komen ook vragen op tafel als: “Mag/moet ik nu tegen een opdracht van mijn baas in gaan? Moet ik me nu uitspreken? Wat betekent dat voor mijn positie? Loop ik risico op uitsluiting of verlies?” De vraag wat het juiste is om te doen – hier en nu, in een specifieke context – is zelden eenvoudig, maar wel wezenlijk. Dagelijks zie ik hoe oprecht en zorgvuldig mensen die zoektocht aangaan. Telkens opnieuw raakt het me hoe er, bijvoorbeeld na een moreel beraad, iets verschuift: er ontstaat ruimte, helderheid en vaak ook nieuwe energie om samen verder te gaan – vanuit gedeeld begrip. Filosoof Eva von Redecker sprak in een interview in Trouw van de week over een “revolutie vóór het leven – een beweging tegen systemen die leven verstikken". Ze wijst op de kracht van de natuur, waarin herstel en vernieuwing mogelijk zijn. Als we blijven – met aandacht en betrokkenheid – blijven ook de keuzes open. Keuzes vóór elkaar en mét elkaar. Zo brengen grote vragen uit de wereld en de geschiedenis me terug bij iets ogenschijnlijk eenvoudigs: een rode lijn door Den Haag. Maar ook die lijn staat ergens voor. Het is een rode draad in ons werk. Menselijkheid is geen bijzaak, maar de kern van goed bestuur. En, om met Eva von Redecker te spreken: nieuwe keuzes zijn altijd mogelijk.

Het is een diepgewortelde menselijke behoefte: ergens bij horen. Sinds onze vroegste geschiedenis was overleven afhankelijk van de groep. Alleen stond je bloot aan gevaar, samen had je bescherming. Geen wonder dat mensen zich van nature aanpassen. Conformeren betekent zekerheid. Wie meedoet, weet dat hij erbij hoort. Toch lijken we in een tijd te leven waarin juist degenen die zich niét aanpassen de meeste aandacht krijgen. Mensen die zich niet voegen naar de norm, die afwijken, die hardop zeggen wat ze vinden zonder zich druk te maken om wat anderen daarvan denken. Waarom worden juist zij gevolgd, bewonderd of gezien als leiders? Afwijking valt op. In een wereld waarin mensen graag tot een groep behoren, trekt degene die iets anders doet de aandacht. Maar is het verschil dat iemand maakt ook daadwerkelijk waardevol? Gaat het om provoceren, eigen gewin, verbloemen van angst of om vernieuwen? Wie brengt ruis en wie brengt verandering? De echte roergangers van de toekomst zijn niet de luidste schreeuwers, maar de mensen die durven af te wijken met visie. Die inzien dat vooruitgang niet komt van aanpassing of terug willen naar het verleden, maar van vernieuwing. Het zijn de denkers, de dromers, de doeners die buiten de gebaande paden treden, omdat ze weten dat daar de toekomst ligt. Maar hoe bepaal je welke afwijking waardevol is? Hier komt moreel leren om de hoek kijken. Niet elke vernieuwing is per definitie goed, en niet elke afwijking leidt tot vooruitgang. Door middel van een gezamenlijk en gestructureerd onderzoeksgesprek kunnen we scherp krijgen en houden wat goed handelen is, gegeven de situatie. Moreel leren helpt om voorbij impulsieve reacties te kijken. Dus ja, de groep biedt veiligheid, maar groei ontstaat buiten de comfortzone. Durf af te wijken. Niet om tegen de stroom in te gaan, maar om een nieuwe richting te wijzen. En gebruik moreel leren als kompas, zodat afwijking niet alleen aandacht trekt, maar ook bijdraagt aan een betere toekomst. Want wie dat durft, wordt geen buitenstaander, maar een voorloper. Dialoogbouwer helpt je om die weg met inzicht en overtuiging te bewandelen.

Wanneer raakte een situatie jou voor het laatst op je werk?   Een collega die een shortcut neemt die twijfels oproept? Een klantvraag die botst met je waarden? Dat knagende gevoel is geen ruis – het is een signaal. Emoties zoals twijfel, frustratie of verontwaardiging zijn je morele verklikkers. Ze laten zien: hier staat iets op het spel. Precies daar begint moreel leren. Wat is moreel leren?   Moreel leren is samen onderzoeken wat is goed handelen en waar wringt het? Het is geen theoretische oefening, maar praktisch en ervaringsgericht. Je kijkt naar een concrete situatie, verplaatst je in anderen en durft je oordeel even op pauze te zetten. In een gestructureerd én gezamenlijk onderzoeksgesprek leer je aannames en overtuigingen onderzoeken, patronen herkennen en omgaan met complexe vragen en dilemma’s. Met professionele begeleiding lukt het bovendien makkelijker om het brandpunt van je concentratie daar te krijgen en te houden waar het onderzoek plaatsvindt: in de ervaring en de morele vraag. Een voorbeeld uit de praktijk Stel: je werkt aan een project met een krappe deadline. Een collega stelt een snelle oplossing voor. Je voelt een knoop in je maag. Irritatie? Zorg? Dat gevoel is waardevol: het wijst op iets wat jij belangrijk vindt. Wanneer je de tijd neemt om samen te onderzoeken welke waarden hier onder druk staan, ontstaat er een open gesprek over integriteit, verantwoordelijkheden en prestatiedruk. Waarom emoties je gids zijn?   We leren vaak emoties te parkeren op het werk. Maar juist bij ethische vraagstukken zijn ze cruciaal. Ze helpen je grenzen aan te voelen en je waarden te verkennen. In plaats van ze weg te duwen, kun je ze zien als brandstof voor een goed gesprek. Hoe begin je met moreel leren? Voel wat je voelt: Wat gebeurt er in een lastige situatie? Welke waarde wordt geraakt? Welk gedrag raakt je? Onderzoek je denken: Waarom raakt het je? Welke aannames zitten daarachter? Voer de dialoog: Hoe kijkt de ander? Wat leer je van hun perspectief? Koester de twijfel: Zekerheid is fijn, maar echte groei zit vaak in het grijze gebied. Nieuwsgierig geworden? Neem contact op. Want moreel leren begint niet met een antwoord, maar met een vraag.

Uitspreken is soms eng. Het betekent dat je zichtbaar wordt, dat je een positie inneemt, dat je iets laat zien van wat er in je leeft. En zodra je dat doet, kunnen de pijlen zich op jou richten. Zolang je zwijgt, bevind je je in de schaduw van de meerderheid, in wat Martin Luther King ‘ de verdovende veiligheid van de meerderheid ’ noemde. Het voelt comfortabel om daar te blijven. Maar wie zich niet uitspreekt, loopt het risico klem te komen zitten. Want stilte is niet neutraal. Wie zich niet uitspreekt, kan van twee kanten onder druk komen te staan. Je voelt de invloed van de groep waarin je je begeeft, maar ook de innerlijke spanning van datgene wat je eigenlijk zou willen zeggen. Je weet dat iets schuurt, dat er onrecht is misschien, maar het is gemakkelijker om het niet op te merken. Om het ongemak niet te dragen. Om niet de eenling te zijn die opstaat. Wat je ook kiest, je waarden staan op spanning en er is altijd schade: kies je voor stilte, dan bots je met je eigen integriteit; kies je voor spreken, dan loop je het risico op weerstand en kritiek. En toch is er een moment waarop je jezelf afvraagt: wat staat míj nu te doen, gegeven de situatie? Waarop je denkt: als ik zwijg, stem ik in. Als ik niet spreek, geef ik mijn autonomie op. En dan besef je: moed is niet de afwezigheid van angst, maar de keuze om desondanks te handelen. Je uitspreken is een daad van leiderschap. Niet omdat het je macht geeft, maar omdat het je integriteit bewaakt én anderen de ruimte geeft om hetzelfde te doen. Sta jij op een kruispunt tussen spreken en zwijgen? Wat betekent jouw keuze en welke gevolgen brengt deze met zich mee? Hoe kun je de impact van jouw woorden of stilte beperken en tegelijkertijd trouw blijven aan je waarden? Dialoogbouwer helpt jou en je team om helderheid te krijgen in wat écht telt. Ontdek hoe je met botsende waarden omgaat en samenwerking versterkt, juist door verschillen te benutten. Klaar om je stem te laten horen? Neem contact op.

Herken je dat: gesprekken draaien in cirkels of oplossingen blijven uit, omdat de vragen niet helder genoeg zijn? Je komt met je team steeds bij dezelfde oplossingen uit, of je merkt dat je vastzit in bepaalde overtuigingen. Dat is het moment waarop het denken in beweging moet komen. Bij Dialoogbouwer  helpen we je precies daarmee. In deze blog leg ik uit hoe Dialoogbouwer jouw denken in beweging brengt en hoe dat leidt tot groei, vernieuwing en betere besluitvorming. Waarom je denken in beweging brengen belangrijk is Ons denken is een krachtig instrument, maar vaak ook beperkt door gewoontes en aannames. We nemen de wereld waar door onze eigen bril van ervaringen en overtuigingen. Dat is normaal, maar het zorgt er soms voor dat we in cirkels blijven draaien. In gesprekken met anderen merk je dit bijvoorbeeld wanneer: Dezelfde ideeën steeds weer op tafel komen. Er geen echte verdieping plaatsvindt. Conflicten ontstaan door vastgeroeste standpunten. Door je denken in beweging te brengen, open je nieuwe perspectieven. Je leert oude kaders los te laten en ruimte te maken voor iets nieuws. Dialoogbouwer  faciliteert dit proces. Wat doet Dialoogbouwer? Bij Dialoogbouwer  gebruiken we werkvormen om jouw denken—en dat van je team of organisatie—te verrijken. We helpen je reflecteren, ontdekken en onderzoeken. Dit doen we door: Het stellen van de juiste vragen: vragen die je uitdagen om verder te denken. Structuur aan te brengen in gesprekken: zodat er écht naar elkaar geluisterd wordt. Blinde vlekken zichtbaar te maken: je ziet waar je vastzit en ontdekt nieuwe mogelijkheden. Ons doel is niet om direct antwoorden te geven, maar om het denken op gang te brengen . Want verandering en innovatie ontstaan pas wanneer we de ruimte nemen om te onderzoeken en te reflecteren. Hoe brengen we jouw denken in beweging? 1. De kracht van de juiste vraag Alles begint met het stellen van een goede vraag. Een vraag die je niet alleen uitdaagt om te antwoorden, maar om te denken . Denk bijvoorbeeld aan: Wat betekent succes voor ons team? Wat staat ons écht in de weg? Hoe denken we over verandering en waarom? Door samen stil te staan bij zulke vragen, kom je tot inzichten die je eerder misschien over het hoofd zag. Bij Dialoogbouwer begeleiden we dit proces zorgvuldig, zodat er ruimte ontstaat voor eerlijkheid, reflectie en nieuwe ideeën. 2. Denken buiten de gebaande paden Met praktische filosofische werkvormen dagen we je uit om op een andere manier naar je vraagstuk te kijken. Denk bijvoorbeeld aan: De Socratische dialoog: een gestructureerd gesprek waarin je samen één vraag onderzoekt zonder direct naar antwoorden te grijpen. Het werken met tegenstellingen: door uitersten te onderzoeken, ontdek je waar nieuwe mogelijkheden liggen. Reflectieve oefeningen en wandelgesprekken: beweging helpt je denken letterlijk en figuurlijk op gang. Deze methodes helpen je los te komen van je automatische denkpatronen om zo frisse perspectieven te ontdekken. 3. Luisteren en verbinden: écht in dialoog gaan In veel gesprekken zijn we vooral bezig met wat we zelf willen zeggen. Bij Dialoogbouwer  staat luisteren centraal. Écht luisteren naar wat de ander zegt, zonder oordeel of haast. We creëren een veilige ruimte waarin iedereen zich gehoord voelt en waarin ideeën kunnen groeien. Door dit te doen, komt er een andere energie in het gesprek. Van debat naar dialoog. Van oordelen naar ontdekken. En dat is waar beweging ontstaat. De impact van denken in beweging Wanneer je je denken in beweging brengt, gebeurt er iets bijzonders: Je ziet nieuwe mogelijkheden.  Problemen die onoplosbaar leken, krijgen ineens nieuwe invalshoeken. Je doorbreekt oude patronen.  Je ontdekt waar je vastzit en hoe je daaruit kunt komen. Je verbindt beter met anderen.  Door écht in dialoog te gaan, ontstaat er meer begrip en samenwerking. Bij Dialoogbouwer  helpen we individuen, teams en organisaties om dit proces in gang te zetten. Of je nu worstelt met een complex vraagstuk, behoefte hebt aan betere gesprekken, of simpelweg nieuwe perspectieven zoekt—wij zijn er om je denken te bewegen. Conclusie: Beweging begint bij het denken. Door het stellen van de juiste vragen en ruimte maken voor échte dialogen, helpt Dialoogbouwer je om vastgeroeste patronen los te laten en nieuwe mogelijkheden te ontdekken. Wil jij ervaren hoe we jouw denken in beweging kunnen brengen? Neem contact op en laten we samen het gesprek openen.